بشر در طول زندگیاش همواره به دنبال امنیت خود و عزیزانش بوده است. به همین دلیل قفل را اختراع کرد و هر روز به روشهای مختلف میزان امنیت قفل و کلیدها را بالا برد. قرنهاست که بشر از قفل و کلیدهای مکانیکی برای امنیت دربهای خانههای خود استفاده میکند.
مصریان باستان اولین افرادی بودند که از قفل و کلید برای محافظت از دربهای خود استفاده کردند. با پیشرفت تکنولوژی، قفلهای استاندارد معمولی خود را به سایر انواع قفلها دادهاند. قفل دیجیتال یکی از این نوع قفلها است که توسط رمز الکترونیکی، کارت، اثر انگشت، چهره و … می توان آنها را باز نمود و نیازی به استفاده از کلیدهای مکانیکی نیست. این قفلها از طریق اینترنت و یا بلوتوث به تلفنهای هوشمند، رایانه و… متصل شده و در اصل سیستمهای وایرلس و بی سیم دارند.
قفل هوشمند یا دیجیتال چیست؟
قفل هوشمند یک قفل الکترومکانیکی است که با دستورالعملهایی از طرف یک فرمان دهنده و با استفاده از پروتکلهایی ایمن، بیسیم و رمزنگاری شده، عمل میکنند.
قفلهای هوشمند همچنین دسترسیها را کنترل کرده و هشدارهایی را برای صاحب خانه و یا محلی که در آن از این نوع قفلها استفاده شده، ارسال میکند. قفلهای دیجیتال را می توان بخشی از یک خانه هوشمند و مدرن دانست.این نوع از قفلها یکی از دستاوردهای پرکاربرد تکنولوژی IOT و یا اینترنت اشیا به شمار میروند که در سالهای اخیر بخاطر امنیت بالایی که در اختیار مخاطبان خود قرار میدهند مورد اقبال عمومی قرار گرفتهاند.
بیشتر قفلهای هوشمند روی قفلهای مکانیکی (انواع ساده قفلها) نصب شده و از لحاظ فیزیکی، قفلهای معمولی را ارتقا میدهند.
قفلهای دیجیتال، مانند قفلهای سنتی، به دو بخش اصلی برای کار نیاز دارند: قفل و کلید.
در مورد قفلهای الکترونیکی، کلید یک کلید فیزیکی نیست، بلکه یک تلفن هوشمند یا یک رمز است که مستقیما برای این منظور تنظیم شده و به صورت بی سیم عمل احراز هویت لازم برای باز کردن درب را انجام میدهد.
قفلهای هوشمند چگونه عمل میکنند؟
قفلهای هوشمند به کاربران خود امکان میدهند از طریق یک کلید مجازی دسترسی به شخص ثالث را برای باز کردن آن صادر کنند. این کلید را میتوان از طریق پروتکلهای استاندارد پیام رسانی مانند ایمیل یا پیام کوتاه به تلفن هوشمند گیرنده ارسال کرد. پس از دریافت این کلید، گیرنده قادر خواهد بود قفل هوشمند را در مدت زمانی که قبلاً توسط فرستنده مشخص شده است، باز کند.
قفلهای هوشمند قادر به دسترسی از راه دور و از طریق یک برنامه تلفن همراه هوشمند هستند. برخی از قفلهای هوشمند شامل اتصال Wi-Fi داخلی هستند که امکان نظارت بر ویژگیهایی از قبیل اعلانهای دسترسی یا دوربین را برای نشان دادن شخصی که درخواست دسترسی دارد، می دهد.
قفلهای هوشمند با قابلیت وایرلس یا بلوتوث داخلی به کاربران امکان میدهند با ارسال سیگنالهای ایمن از تلفن همراه هوشمند، رایانه و یا تبلت خود، یک در را قفل و یا باز کنند. قفلهای دیجیتال تجربه جدیدی در زمینه امنیت منزل را با امکان شخصی سازی افرادی که میتوانند به خانه دسترسی داشته باشند، به افراد ارائه میدهند. بعضی از این قفلها قابلیت شناسایی صدا و چهره را دارند.
قفل هوشمند چه کاری میتواند انجام دهد؟
یک قفل هوشمند لیست کاملی از ویژگیها و قابلیتهایی را که هیچ قفل معمولی قادر به ارائه آنها نیست را به کاربر خود میدهد. نکته اصلی هنگام بررسی قفلهای هوشمند، انتخاب موردی با قابلیت اتصال همزمان به بلوتوث و Wi-Fi است. بعضی از این قفلها تنها به بلوتوث متصل میشوند. اگر درب شما برای اتصالی امن از طریق بلوتوث خیلی دور از مرکز خانه هوشمند باشد و یا به تنهایی فقط دارای قابلیت وایرلس باشد در هنگام قطع اینترنت عملا تواناییهای کنترل آنها زیر سوال خواهد رفت که در ادامه به این سوالات پاسخ داده خواهد شد.
انواع متفاوتی از قفلهای هوشمند یا دیجیتال موجود در بازار است. این قفلها بر اساس ویژگیها و کارکردهایی که دارند به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. بر همین اساس قفلهای هوشمند ممکن است شامل برخی یا تمام ویژگیهایی باشند که در ادامه خواهید خواند:
۱- اتصال به Wi-Fi:
اتصال Wi-Fi به شما امکان میدهد تا ورود به سیستم را به صورت آنلاین در کنترل خود داشته باشید، بنابراین همیشه میدانید چه کسی به خانه شما رفته و چه موقع آن را ترک کرده است.
۲- اتصال به بلوتوثBluetooth
۳- انواع رمزنگاریهای قفلهای دیجیتال
گزینههایی برای باز کردن قفلهای اتصال به تلفن همراه هوشمند وجود دارد که میتواند از راه دور کنترل شده و شماره کدهای سفارشی برای هر کسی برای ورود به خانه شما از طریق اثر انگشت، فرمان صوتی ، تعیین چهره و… اختصاص داده شود.
۴- قابلیت ایجاد رمز ورود یک بار مصرف
۵- ایجاد محدودیتها برای کدهای ورودی
برای دسترسی به هر کد ورودی میتوان محدودیتهایی تعیین شود. محدودیتها میتوانند شامل روزهای هفته و ساعات مشخص باشند تا دارندگان رمز فقط در مواقع مصوب بتوانند به خانه شما دسترسی داشته باشند. برای مثال نیروهای خدماتی که فقط در یک روز و ساعت خاص میخواهند وارد خانه شوند و نیازی نیست، همیشه اجازه ورود را داشته باشند.
۶- قفل خودکار
۷- سیستم هشدار در صورت ورود غیر قانونی
۸- اتصال قفل دیجیتال به بقیه اجزای خانه هوشمند
میتوان خانه هوشمند را طوری تنظیم کرد که هنگام قفل دیجیتال درب، سایر دستگاهها نیز فعال شوند، به عنوان مثال، میتوان چراغهای هوشمند را طوری تنظیم کرد تا هنگام قفل درب، روشن و یا خاموش شوند.
۹- همگامسازی با دوربینهای مدار بسته
نگرانی های رایج در مورد قفلهای هوشمند
هنگامی که پای امنیت خانه و خانواده شما به میان میآید، طبیعی است که نگرانیهایی در مورد تهیه یک وسیله جدید داشته باشید که شاید کمتر تجربه و یا منبعی از استفاده آن وجود دارد. در اینجا برخی از نگرانیهای رایج در مورد قفلهای هوشمند که بسیاری از افراد در موردشان میاندیشند را برخواهیم شمرد:
۱- آیا هکرها میتوانند با استفاده از اتصال به Wi-Fi قفل هوشمند را باز کرده و به خانه من وارد شوند؟
مهمترین نکته برای ایمن نگه داشتن کلیه وسایل خانگی هوشمند شما در برابر هکرها و دستکاری الکترونیکی، اطمینان از راهاندازی سیستم Wi-Fi با استفاده از بهترین روشهای امنیتی است. از جمله این روشها میتوان به استفاده از گذرواژه ایمن اشاره کرد. کلمات عبور قفل هوشمند شما و تمام دستگاههای خانگی هوشمند به Wi-Fi که از طریق رایانهها، تلفنهای هوشمند، تبلتها و سایر موارد کنترل میشوند باید از هر نظر ایمن و غیر قابل حدس باشند. تنظیمات درست Wi-Fi شما تا حد امکان ایمنترین روش برای محافظت در برابر هکرها است.
همانطور که گفته شد میتوان از کارت، اثر انگشت، تشخیص چهره، صدا و … برای ورود استفاده کرد که تمام اینها ایمنی خانه وقفلهای دیجیتال را بالا میبرند. همانطور که قفلهای سنتی از گزند دزدان در امان نیستند، قطعا قفلهای دیجیتال نیز از این نفوذ ایمنی ندارند؛ ولی امنیت قفلهای دیجیتال به هیچ وجه با امنیت قفلهای سنتی قایل قیاس نبوده و با استفاده از رمزهای ایمن میتوان این گزند را به حداقل رساند.
۲- هزینه قفلهای دیجیتال چقدر است؟
شاید دغدغه راجع به قیمتهای قفلهای دیجیتال، از رایجترین پرسشها باشد. بیشتر افراد گمان میکنند پدیده IOT و یا اینترنت اشیا هر کجا که قدم گذارد، هزینهای شگرف خواهد داشت؛ ولی قطعا استفاده از قفلهای هوشمند که مستقیما با امنیت خانه و خانواده در ارتباط است، ارزش هزینهای که در بر میگرد را دارد. در این مورد باید گفت که بسته به مارک، مدل و ویژگیهای این قفلها که پیش از این توضیح دادیم، قیمتها از ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار خواهد بود.
۳- اگر اتصال اینترنت یا برق قطع شود، چگونه میتوانم وارد خانه شوم؟
باید در نظر داشته باشیم که سازندگان قفلهای دیجیتال پیش از این تمام حدسها و مشکلات احتمالی را پیش بینی کردهاند. بسیاری از مدلهای قفل هوشمند دارای کلیدهای مکانیکی سنتی نیز هستند که در صورت نیاز میتوانید از آن به عنوان یک قفل معمولی استفاده کنید. علاوه بر این، اتصال بلوتوث در هنگام قطعی اینترنت کار میکند. قفلهای هوشمند با توجه به این مسائل طراحی شدهاند.
در انتها باید گفت که ویژگیهای منحصر به فرد و جذاب قفلهای دیجیتال مانند قفل خودکار، هشدارها، کنترل ورود و خروج و… کاربر خود را کاملا نسبت به امنیت خانه و یا هر مکان دیگری مطمئن میدارد. برای مثال در قفلهای هوشمند دیگر نباید نگران قفل کردن درب بود زیرا به محض بسته شدن درب، قفل دیجیتال خودکار اقدام به قفل کردن خود میکند و همانطور که گفته شد هر نوع اقدامی برای ورود غیر مجاز همراه با هشدار به صاحب خانه و یا نیروهای امنیتی خواهد بود.
قفلهای هوشمند( قفل کارتی – قفل درب اثرانگشتی – قفل استخری و ….) همراه با تکنولوژی منحصر به فرد خود بسیاری از مشکلات قفلهای مکانیکی و قدیمی را از بین برده و امنیت را به کاربران خود دادهاند.